Koro Garmendia Iartza
Atsegin handiz irakurtzen ditut itzulpengintzan urteak daramatzaten gizon-emakumeei egindako elkarrizketak, ekarpen mamitsua egiten duten irakasleak balitut bezala. Hangoak edo hemengoak izan, hizkuntza batekoak zein bestekoak, denak iruditzen zaizkit olatuen eta iluntasunaren erdian bide-erakusle diren itsasargi. Lanbide honetan, erronka, zalantza zein ikuspegi bertsuak ditugu guztiok, eta lagungarria iruditzen zait urteak joan eta urteak etorri hizkuntzaren erraietaraino jo dutenen gomendioak aintzat hartzea.
Horien guztien artean, badira esanguratsuak, argigarriak, bereziak edo gustagarriak iruditu zaizkidan hiruzpalau printza, eta, hain zuzen ere, horiek adieraziko dizkizuet ondoko lerrootan, zuek ere gogoetagai izan ditzazuen.
-Eskarmentua baino irakasle hoberik ez da
Egia baita ikasketak garrantzitsuak direla, baina ikasbidea ez da hor amaitzen; aitzitik, bide luze baten hasiera dela esan genezake. Oinarri hori osatu egin behar da. Eta osatzeko modurik onena aritzea da, itzuli ahala ikasten baita itzultzen. Okerrak zuzentzen eta ondo egindakoak gogoan hartzen.
-Hizkuntza ezagutu baino gehixeago behar da egin…
Eskarmentua daukaten itzultzaileek behin eta berriro aipatzen dute ez dela nahikoa bi hizkuntza ezagutzea edo jakitea itzulpen-lanari taxuz ekiteko. Ogibidez itzultzaile izan nahi duenak menderatu egin behar ditu hizkuntzak.
-Aukeretan onena zein ote?
Itzultzailea ez da beti bere itzulpenarekin asebeteta geratuko. Noizbehinka, termino, esaldi edo pasarterekin batekin trabatuta geldituko da, eta, ahal duen modurik onenean ebatzita ere, zapore garrantz punttu hori hor gera liteke. Aukera egitea ez baita samurra izaten. Halako edo besteko hitza, aditza, izenburua edo dena delakoa zergatik erabili duen galdetutakoan, behin baino gehiagotan irakurriko edo entzungo diozue itzultzaileari: «hoberik aurkitu ez dudalako».
-Apaltasunez
Oro har, lanbide honetan eta beste guztietan litzateke bertute umil izatea; nolanahi ere, maiz aipatzen dute itzultzaile urtetsuek apaltasuna behar dela itzultzaile on izateko. Ez da halabeharrez izango. Itzulpenak egitean, gutxitan izaten da aukera zuzena bat eta bakarra. Eta gaur egokia iruditzen zaiguna ez zaigu, beharbada, biharko egunean hain aproposa irudituko. Norberaren iritzia ez ezik, besteena ere aintzat hartzeko unean, usu sor litezke itzulpenak beste modu batean ematearen aldeko iritziak.
-Atsegina bai, latza ere bai
Erronka polita izaten da hizkuntza batean eman zaiguna beste batera ekartzea, eta gauza ederra da lanari halako gogoz heltzea, baina kezkek ere izaten dute lekurik eginbide horretan. Zalantzetatik aske dagoenik ez dut ezagutu. Hala hasiberriak nola urtetsuak, denak harrapatzen dituzte buruhausteek…
Bukatzeko, frantses itzultzaile bati irakurri niona aipatuko dizuet, deigarria suertatu baitzitzaidan itzultzaileak gizartean duen egitekoari buruz zeukan ikuskera: herrialdeek elkar ulertzeko ezinbesteko tresnak direlako, eta kulturak elkarrengana gerturatzen dituztelako, «bakearen aldeko gudari» eta «kulturaren kasko urdin» zituen izendatu itzultzaileak.
31 eskutik 