Kaierik ez duten bi ale

Fernando Rey Escalera

Estimatzekoa, eskertzekoa eta goraipatzekoa da Munduko Poesia Kaierak proiektua, eta, nola ez, haren bultzatzaileak.

Proiektuak, gutxienez, balio handiko bi osagai ditu: hari esker, batetik, munduko poeta handien obra irakurtzeko aukera ematen zaigu, pixkana-pixkana kanoneko poeta aunitzen poema sorta ederrak itzultzen ari baitira euskarara; bestetik, itzultzaile eskarmentudun zein hasiberri askori atea ireki zaie errekonozimendua duen idazle baten obra ekartzeko euskarara.

Niri ere egin zidaten eskaintza, eta, une hartan, baiezkoa esanik ere, itxoiteko esan nion Maialen Berasategiri, bestelako lanak bainituen esku artean, eta burua kezkaz aski betea.

Dena dela, Maialenek asmatu egin zuen eskaintza eginez, aspaldikoa baitut gustuko poemak euskarara ekartzeko zaletasuna.

Berriki, EIZIEk eskaini eta Maialenek berak martxoaren 12an gidatutako ikastaro batean, poemen itzulpen prozesuaz aritu ginen, gakoez, zailtasunez, erronkez. Eta gogoa piztu zitzaidan berriz. Ez diot heldu inongo lani, baina ohartua naiz aleka-aleka poema asko ditudala euskaratuak, noizbait neure barreneko zerbait ukitzen duten poemak itzultzeko bulkada sentitzen baitut tarteka.

Hemen dira haietako bi. Jatorrizkoa ere hemen da, inork konparaziorik (edo kritikarik edo hobetzeko proposamenik) egin nahi badu ere. Lehenbizikoa Bertalicia Peralta panamarrarena da, “La única mujer” izenekoa. Bigarrena, Eduardo Galeanorena da, eta “Nosotros” du izena.

LA ÚNICA MUJER Bertalicia Peralta   La única mujer que puede ser es la que sabe que el sol para su vida empieza ahora la que no derrama lágrimas sino dardos para sembrar la alambrada de su territorio la que no comete ruegos la que opina y levanta su cabeza y agita su cuerpo y es tierna sin vergüenza y dura sin odios la que desaprende el alfabeto de la sumisión y camina erguida la que no le teme a la soledad porque siempre ha estado sola la que deja pasar los alaridos grotescos de la violencia y la ejecuta con gracia la que se libera en el amor pleno la que ama la única mujer que puede ser la única es la que dolorida y limpia decide por sí misma salir de su prehistoria.     EMAKUME GUZTIZKOA   Emakume honek baizik ez du iristen izana: ongi dakiena orain ateratzen ari dela bere bizitzarako eguzkia; malkorik isurtzen ez duena, baizik eta bere lurraldearen hesia ereiteko azkonak; erreguka ari ez dena; bere iritzia esan eta, burua tentetuz eta bere gorputza inarrosiz, lotsarik gabe goxoa dena eta, aldi berean, gogorra gorrotorik gabe; mendekotasunaren alfabetoa desikasi eta tente dabilena; bakardadeari beldurrik ez diona beti egon delako bakarrik; indarkeriaren uhuriei iskintxo egin eta xarmaz bortizkeria suntsitzen duena; maitasun bete-betekoan askatasuna erdiesten duena; maite duena. Emakume bat baizik ez daiteke izan emakume guztizkoa: minberaturik ere, aratz, aske erabakitzen duena bere historiaurretik ateratzea. ___ NOSOTROS Eduardo Galeano   Nosotros tenemos la alegría de nuestras alegrías. Y también tenemos la alegría de nuestros dolores. Porque no nos interesa la vida indolora que la civilización del consumo vende en los supermercados. Y estamos orgullosos del precio de tanto dolor que por tanto amor pagamos. Nosotros tenemos la alegría de nuestros errores, tropezones que muestran la pasión de andar y el amor al camino, tenemos la alegría de nuestras derrotas. Porque la lucha por la justicia y la belleza valen la pena también cuando se pierde. Y sobre todo tenemos la alegría de nuestras esperanzas en plena moda del desencanto, cuando el desencanto se ha convertido en artículo de consumo masivo y universal. Nosotros seguimos creyendo en los asombrosos poderes del abrazo humano.     GUK   Guk geure pozen poza daukagu. Bai eta gure minen poza ere. Ez zaigulako interesatzen kontsumoaren zibilizazioak supermerkatuetan saltzen duen bizitza oinazegabea. Eta harro gaude hainbesteko maitasunagatik ordaintzen dugun min handiaren prezioaz. Guk gure okerren poza dugu, estropezu horiek ibiltzeko grinaren eta bideari diogun maitasunaren adierazgarri direlako. Gure porroten poza dugu, justiziaren eta edertasunaren aldeko borrokak merezi duelako frakasatuta ere. Eta, desilusioa puri-purian dagoen garaian, desilusioa jende guztiaren kontsumo-gai bihurtu den honetan, gure esperantzen poza dugu batez ere. Guk gizon-emakumeen besarkadaren ahalmen harrigarrietan jarraitzen dugu sinesten.