Iñigo Satrustegi Andrés
Aitortu behar dut haurrentzako ipuinak itzultzen aritu izan naizenetan, generoak dituen zailtasunen artean, onomatopeiek buruhauste handiak sortu dizkidatela. Batzuk txiki-txikitatik ongi ikasiak ditugu, beste batzuk irakurri eta kontsultatu ahala barneratu. Baina, ai, batzuetan… Gehiegitan ikusi dut nire burua sekula lehenago pentsatuko ez nituzkeen soinuak euskaraz eman nahian.
Hala sortu da hain justu blogerako ideia zoro hau. Zer onomatopeia eta nola eman dituzte gure idazle eta itzultzaileek? Nola egiten du katuak gure haurrentzako albumetan, miau, mau ala marramau? Oiloek benetan esaten al digute kukurruku? Eta korrokadak nola adierazi?
Tira, ba horietako batzuk bildu ditut hurrengo tauletan. Arratsalde pasa izan naiz egun bat baino gehiagoan Txantreako Liburutegiko haurren txokoan. Han ibili naiz, irizpide eta zehaztasun zientifiko gehiegirik gabe, “lehenengo irakurketak” saileko zientoka albumak aztertzen. Batzuetan marrazki bidez, besteetan testuan bertan topatu ditut bilatzen nituen hots horien ordainak. Kolpeak, animaliak eta gizakion hotsak imitatzen dituztenak nagusiki. Beste batzuk, berriz, han edo hemen sartu ditut, irudimenaren mugek gure errealitateak gainditzen dituztelako. Bide batez, hau zortea gure umeena, istorio ederrak ditugu irakurgai, eta liburutegietan gainera, muxutruk.
Jarraian ikusiko dituzue topaturiko onomatopeiak sailkaturik. Testuingurua, onomatopeia bera, itzultzailea edo egilea, liburua eta argitaletxea jaso ditut.
1. oharra: Grisez adierazitakoak itzulpenak dira, eta zuriz ageri direnak, berriz, jatorriz euskaraz idatzitakoak.
2. oharra: Hartu bedi biltegia den horren moduan, zerrenda soil baten gisara alegia.
31 eskutik 