Fernando Rey Escalera
Aitortu dezadan, lehenik eta behin, bestelakoa imajinatzen nuela nik hasieran 31 eskutik. Egunero-egunero itzulpengintzarekin lotutako zertxobait agertuko zela espero nuen nik, baina tanta bat, zer pentsatua eman behar zuen daturen bat, orain hitz bat, orain esaldi baten inguruko zailtasuna, orain pasadizo bat, betiere labur. Eta ikusten dut, oro har, karga handikoak direla artikulu gehienak, gogoeta eta lan mardulak.
Ongi iruditzen zait, eta, blogaren arduradunek esaten duten bezala, artikulu-egileek zer nahi duten, horixe izanen da bloga. Dena dela, nik nahiago buruan nuen horri segitu, eta, praktikan gertatutako txikikeriak aitzakia hartuta, nire aletxoa bota.
Aste hauetan, Garazi Arrula tafallarrak euskaratu eta hemendik laster Txalapartak argitaratuko duen liburu bat zuzentzen ari naiz: Venusen Delta, kontakizun erotikoak, Anaïs Ninena.
Problema bat ikusi dut gaztelaniazko «correrse» kontzeptuaren ordaina ematerakoan.
Eztabaida luzea pitz lezake soluzio egokien faltaren arrazoiak, baina egia da hiztegiei begiratuta kontuak nahasita daudela.
Lehenbizi, harrigarria da Sexologiako hiztegiak aipamenik ere ez egitea.
Beste hiztegi batzuetara joaz, hauek aurkitzen ditugu:
a) Elhuyar:
19 v.prnl. (vulg.) orgasmora iritsi, orgasmoa izan
b) Zehazki:
16 vulg (tener orgasmo) etorri, korritu beh, isuri goi; ella volvió a correrse, neska berriro isuri zen; ¡que me corro!, banator, banator!
c) Labayru:
16 vb. prnl. (vulg.) Tener un orgasmo orgasmoa euki/eduki | izan, orgasmora heldu.
Ramon Etxezarretaren Hiztegi erotikoak ez dakar correrse sarrera, nahiz eta ordain asko eman beste sarrera batzuen bidez (eyacular, orgasmoa):
bapo gelditu, busti, eskapatu, gainezka egin, hustu, isuri, joan / etorri egin, korritu, partidoa bukatu, zurrustatu, hazia bota, joan, asetu, atsegin hartu, grinak asetu
Bi gauza egin zaizkit harrigarri. Bata, erregistro desberdinak ez bereiztea, ez baita erregistro bera «correrse» edo «tener o llegar al orgasmo». Bestea, zehaztasun falta, espezifikotasun falta, ñabardurak inportanteak baitira, ez baita apenas berezitasunik ageri emakumeen eta gizonen korritze kontzeptuak direla-eta.
Erregistro formalerako –iruditzen zait, dena dela, sexu hezkuntza dela-eta lehenago formaltzat hartzen ziren zenbait esapide arruntak direla gaur egun–, «orgasmoa izan», «orgasmora ailegatu, iritsi, heldu» dugu nire ustez bide normalena.
Erregistro arruntagoetarako, correrse aditzaren pare, Hegoaldean behinik behin, korritu iruditzen zait modu zabalduena, eta ongi etorria izan dadila mailegua. Zuetako inork besterik baldin badu, hainbat hobe.
Horien artean gelditzen dira hiztegietan proposatzen diren etorri eta joan. Zehazkik «banator, banator» dio. Niri eta nire lagun batzuei bitxi samarra iruditzen zaigu, baina tira. Aukeran, nahiago joan. Kike Amonarrizi behin aditutako txiste batean oso ongi ematen zuen joan aditzak, eta aise ulertzen zen, testuinguru horretan, jakina (bikote bat larrutan ari da bere gelan, eta umeak, beretik, zera aditu dio amari: «Banoa, banoa». Orduan, umeak oihu egin, eta galdetu dio: «Ama, baina nora zoaz?»). Etorri ilunagoa iruditzen zait.
Heldu, iritsi edo ailegatu, huts-hutsean, motz gelditzen dira testuinguru markatu gabeetan, eta, eufemismoak direnez, hobe dugu, behin horretara ezkero, «orgasmora heldu, iritsi, ailegatu» esan.
Komentatu nahi nuen azkena isuri da. Ni harritu egin nau Sarasolaren proposamenak, are gehiago jarri duen adibidearekin: «Neska berriz isuri zen». Isuri aditzak badu bere lekua noski, eta hortxe ditugu «hazia isuri» eta «hazi-isurtzea» eta behar den guztia, baina klimaxera ailegatze hori adierazteko, niri bederen, ez zait egokia gustatzen. Goi mailarako proposatzen du, gainera.
Horretarako, eta proposamen hoberik ez den bitartean, nahiago dut korritu mailegua.
Nire artikulu honek hutsune bat du gutxienez. Ez dakit frantsesez, eta, galdeka ibili banaiz ere, ez zait informazio askorik ailegatu Iparraldeko erabileraz. Aingeru Epaltzak esan dit jouir esaten ote den. Segur aski erregistro maila arruntagoan egonen da beste hitzik ere. Aingeruren bitartez, Itxaro Bordaren aportazioa ailegatu zait. Eta honela zioen:
Hemen ere orgasmoa erraten diaguk, baina gehienetan euskaraz gozatu, atseginez lehertu, erre, gogortu, malgortu, sugartu eta irudimenak hazi ditzakeen hitzak oro baliagarriak direla erraiok hire lagun itzultzaileari.
Esperientzia horiek adierazteko, hamaika modu erabiltzen ahalko genuke, eta hitzekin trebe direnek nahi adina modu eskainiko dizkigute, metaforak barne. Baina hizketa lauan, behar-beharrezkoak ditugu termino horiek.
Eskertuko nituzke zuen aportazioak, edo iritzia behintzat.
Gutako inorentzat ez dira arrotzak esperientzia horiek. Baina, esan, zer esaten dugu?
31 eskutik 