orain ere gehiago dira orenak, egunak baino

Miel Anjel Elustondo

frantzizko laphitz irakurri bitartean, idazten ikasiko ote dugun esperantzatan ikasten, bertzelako lanik ere egin behar ukaten du mortalak, sasoi bateko kristauak. horrela heldu nintzen orain hamabortz egun iruñera, gisa berean heldu burlatara, halako euskara teknikari bat atzemanen genuen ustean. menturaz, usaina aditu zigun, eta eskapatu xoria. haren atean jo genueneko –udaletxeko harrera ere ez genuen iragan!–, eskapatua zen hura. jo eta buelta, autoa hartu eta etxera. autora bidean, hala ere, liburudenda, iraganetik salbu egundaino heldu dena. mirariaren handia! leihoan, ohiko best sellerrak ageri. haiekin batera, ‘reino de navarra. euskera. injurias, coplas, frases’, fernando maiora mendia egile, liburu azal-berde bat, makrodendan kausituko ez duzun horietarik. sartu zara eta haren galde egin diozu dendariari. erakutsi dizu leihoan dagoena, eta sail bereko diren bertze bi ere! burlataraino itzulia alfer eta debaldetan egin ez duzula zeure burua erranik, orduan bai, etxera.

ez dezadan hemen erran ‘argia’ aldizkarian argitaratuko den artikuluaren mamia, ez dezadan hemen erran bart arratsera arte euskara bertzerik ez zekiela nafar jende hark  –aldizkari dekanoa baita lekua, ez hau–, baina alda dezadan maiora mendia kamikazeak bildutakoen artean perlaren bat edo bertze, guzion jakingarri, eta ikaskizun, inor horretara bortitz behartu gabe, baina bihotz emanez betiere. anitzen artean nik iritzira jasoa, hona egileak nafarroako artxibategi nagusian jasotako testimonioa: 1659koa dugu, amaiurkoa. epaile instruktore notario edo dena delakoa ari da. errierta izan da, ohi denez, eta epailearen aitzinean salatu dute halako bat. euskarara itzulirik abiatu naiz, eta etzanean dira, berriz, jatorrizko dokumentuan diren euskarazko solasak: “Estevan de Aleman, akusatua, eta bere anaiari sosegu eman ordez, haserreago eta aztoratuago zegoen, hoska eta errierta egiteko gogoz, eta epailea zurratzeko prest, eta dio hirugarren lekukoak, erran ziola delako Migel de Alemani, anaia, honako arrazoi hauek, kolera handian, baskuentzez: jaincoaren pasion uçac anaya ora yere geyago dituc oronac eces egunac”

horixe, bada: jainkoaren pasioa! uztak, anaia! orai ere gehiago dituk orenak, ezen ez egunak.

ataka gaitzean ere, legearen aitzinean, herronka jotzen aleman. euskaraz. baskuentzez _