Maite Imaz Leunda
Administrazioan zirkulazio-arloko terminologia-lanak egiten hasi zirenean (1998ko Zirkulazio Hiztegia), errei proposatu zuten galtzada bat zati dezaketen luzetarako zerrendetako bakoitza adierazteko. Motozikletez bestelako ibilgailuen ilara batek zirkulatzeko adinako zabalera du erreiak, eta luzetarako bide-marrek zedarri dezakete. Gaztelaniaz carril esaten zaio, frantsesez voie, eta ingelesez lane.
Baina, 2008an, Euskaltzaindiak Hiztegi Batuan honako testu hau txertatzeko erabakiaren berri eman zuen:
errei iz.
1. Gurdiaren gurpilek mendi-bideetan egiten dituzten ildoak.
2. (Autobide eta errepideetakoak adierazteko) h. lerro: “A8 autobidean hirugarren lerroa ireki dute.
Terminologia Batzordea garai hartan Errotuluen Hiztegia prestatzen ari zenez, normalizazio-txostena lantzea eta Euskaltzaindiari bidaltzea erabaki zuen, gaztelaniazko carril terminoaren ordainerako errei/lerro terminoen artean sortu zen auziaren berri emateko.
Txosten horretan azaltzen zen, besteak beste, carril terminoaren euskarazko ordaina zehazteko orduan, termino multzo oso bat hartu beharra zegoela kontuan, eta ahal zela termino zehatza eta unibokoa beharko genukeela.
- Plataforma: bide edo errepide baten atala, ibilgailuek ibiltzeko eraikia, galtzadaz eta bazterbidez osatutakoa (es: plataforma; fr: plate-forme; en; roadway , roadbed).
- Galtzada: ibilgailuen zirkulazioari eskainitako errepide-atala, zenbait erreiz osatutakoa (es: calzada; fr: chaussée; en: carriageway).
- Errei: galtzada bat zati dezaketen luzetarako zerrendetako bakoitza: motozikletez bestelako ibilgailuen ilara batek zirkulatzeko adinako zabalera du, eta luzetarako bide-marrek zedarri dezakete (es: carril; fr: voie; en; lane).
- Bazterbide: galtzadaren alboetan dauden luzetarako lur-zerrendetako bakoitza, salbuespen-kasuetan izan ezik automobilek zirkulatzeko erabili ezin dutena. (es: arcén; fr: accotement; en: verge , shoulder).
Lerro hitzari zegokionez, irizpide lnguistikoitk begiratuta erabilera zabalekoa eta jatorritik polisemikoa izanik, irizpide terminologikoen arabera arazo bat eransten zuen; izan ere, dagoeneko erabilita zegoen arlo berean errepide gaineko bide-marra mota bat adierazteko: lerro eten, lerro etengabe, lerro zuri, lerro hori, lerro urdin (es: línea, fr: ligne, en: line).
Lerro hitza galtzada zati dezaketen zerrendetako bakoitza izendatzeko erabiliz gero, errepide gaineko bide-marra horiek adierazteko beste termino bat hartu beharko genuke. Txostenean egin zen proposamena zirkulazioaren eremuan finkatutako errei/carril erabiltzen jarraitzea izan zen, eta horrela onartu zen Errotuluen Hiztegirako:
Gaur egun Euskaltzaindiaren Hiztegi Batuan jasota dago hiztegi terminologikoetan ematen zaion adiera.
errei 1 iz. ‘gurdiaren gurpilek mendibideetan uzten dituzten ildoak’ 2 iz. ‘(autobideetan eta) lerroa’: autobidean hirugarren erreia ireki dute.
Hiztegi batu oinarridunean begiratuz gero irakur daiteke Euskaltzaindiaren iritziz, lerro dela arrunki erabiltzekoa baina litekeena dela, zirkulazioko kodean-eta, bestelako bereizketak egin beharra izatea, eta hor beharrezkoa izatea errei forma ere.
Une honetan lanketa-prozesuan dagoen Zirkulazio Hiztegian ere errei/carril eta lerro/línea erabiltzeko hautua egin da.
31 eskutik 