Aitor Ugarte Arruebarrena
Beti sumatu dugu faltan euskaraz honelako helburu-lokuzio bat: con el fin de, al objeto de, con el propósito de; azken batean, para que…
Garai batean, 80ko urteetan, “zertarako eta” bezalako formulak hasi ziren erabiltzen lokuzio horiek itzultzeko. Hona hemen adibide bat, 2/1989 Lege Organikotik aterea:
“… Adierazpenotan esku hartzen dutenetako baten batek alegatzen badu ez dakiela autonomia-erkidegoko berezko hizkuntza, aldez aurretik ohartaraziko du hori, zertarako eta organo judizialak interprete gisa gaitu dezan erabilitako hizkuntza dakien edonor, honek zin edo hitz egin ondoren”.
Asko zabaldu ziren horrelakoak, baina berehala hasi ziren zapuztaile batzuk egitura hori gaitzesten eta ohartarazi zuten horrelako galdetzaileek balio enfatikoa izan dutela gure traizioan: “nor eta zu?”, “nori eta berari?”, “zertarako eta horretarako?”.
Arrazoi zuten, eta albo batean utzi ziren “zertarako eta” horiek; baina, ez zen horregatik desagertu horrelako egituren premia, “-tzeko” eta kideak oso atzean geratzen zirelako eta elementu iragarle bat behar genuelako, “zeren eta” edo “non eta” eta gisakoen tankerakoa, batez ere esaldiak luzatzen hasten zirenean.
Legebiltzarrera iritsi nintzenean, konturatu nintzen talde parlamentario baten ekimenetan honela itzultzen zirela helburu-menderagailu horiek:
“Eusko Legebiltzarrak eskatzen dio Eusko Jaurlaritzari halako eta halako egin behar dela, helburua da…”.
Jakina, hori ez zen zuzena eta okerzuzendu beharra zegoen: “eta helburua da”… etab. Eta orduan otu zitzaidan mendeko perpaus gisa antolatzea, eta egitura berri bat asmatu nuen (“helburua izanik…” edo “izanda…”):
“Eusko Legebiltzarrak eskatzen dio Eusko Jaurlaritzari halako eta halako egin behar dela, helburua izanik (…)t(z)ea…”.
Geroago, 2023an, Hezkuntza Legearen proiektua iritsi zitzaigunean, ikusi nuen egitura hori erabiltzen zela lege horretako artikulu batean:
| “68. artikulua.- Hizkuntzen tratamendu integrala eta integratua. Metodologiak. 1.- Curriculumak hizkuntzen tratamendu integratua eta integrala jasoko du, eta ikastetxearen hezkuntza-proiektuan txertatuta egon behar du, helburua izanik bi hizkuntza ofizialetan eta atzerriko hizkuntza batean, gutxienez, konpetentzia eleaniztuna lortzea, lege honen 66. artikuluan azaldutakoaren arabera”. |
Horretaz baliatuz, legearen idazlariok erabaki genuen “helburua izanik” hori gehiagotan erabiltzea lege osoan zehar helburuzko lokuzio horiek emateko eta, azkenean, 9 aldiz dago erabilia onartu den legean.
Hori da, besteak beste, ditxosozko lege horri egin nion ekarpentxoa…
31 eskutik 