31 eskutik
UPV/EHUko Euskara Institutuaren webgunean jarria dago, azaroaren 20az geroztik, Kalkoen Behatokia izeneko baliabide berri bat. Baliabide praktikoa eta didaktikoa, dudarik gabe.
Hitzaurreak dioenez, «Ikerketa-proiektu baten emaitza da Kalkoen Behatokia. Hain zuzen ere, Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitateak (UPV/EHUk) eta Euskal Irrati Telebistak (EITBk) finantzatutako ikerketa-proiektu honen emaitza: “UE08/05, Inguruko erdaren interferentzia eta kalkoak hedabideetako hizkeran (Interferencias y calcos de las lenguas vecinas en el euskera de los medios de comunicación)”».
Hauek dira lanaren egileak: Xabier Alberdi —koordinatzailea—, Xabier Altzibar eta Julio Garcia irakasleak, EHUko Euskal Hizkuntza eta Komunikazioa sailekoak; Asier Larrinaga, EITBko Euskara Zerbitzukoa; eta Josu Landa, Ametzagaiñakoa.
Materiala fitxaka antolaturik dago, eta modu bat baino gehiago eskaintzen du informazioa bilatzeko, erraz. Hona hemen edukien gain-gaineko sailkapena, zenbait adibiderekin:
| 1. KALKO SEMANTIKOA |
kolpatu (“zauritu”): atea kolpatu / atea jo |
| 2. HITZEN JOSKERA: KALKO LEXIKO-SINTAKTIKOAK |
Agurtzen naiz lagunengandik (gazt. despedirse (de)) / lagunak agurtu, lagunei agur esan… |
| 3. HITZEN MORFOLOGIA: KALKO LEXIKOAK |
Emendakin (gazt. “enmienda”) / zuzenketa |
| 4. KALKO MORFOSINTAKTIKOAK |
Eduki desberdinak landuko ditugu. / Askotariko edukiak landuko ditugu |
| 5. KALKO DISKURTSIBOAK |
Hobe esan / Hobeto esan |
| 6. HITZ MULTZO EGINAK EDO FINKATUAK: KALKO FRASEOLOGIKOAK |
Guardia ez jaitsi / erne egon; Arreta deitu / atentzioa eman… |
| 7. BESTELAKOAK |
(…) |
Hona, adibide gisa, fitxa baten edukia:
| KODEA |
1098 |
| KALKOA |
X (galdegaia) da + erlatiboa (mintzagaia) [gazt.: es X el que / el que… es X (fokua adierazteko)]. |
| HOBETZEKOA |
• Hasi baino ez da egin sagardotegi denboraldia, eta dagoeneko pertsona asko dira Astigarraga aldera jo dutenak. |
| HOBETUA |
• Hasi baino ez da egin sagardotegi denboraldia, eta dagoeneko jende askok jo du Astigarraga aldera. |
| KALKO MOTA |
4.4. KALKO MORFOSINTAKTIKOAK – Perpausaren mailatik gorakoak |
| AZALPENA |
• Ikus EiTB: Euskarazko albistegietarako esku-liburua (II) (Hikea): 2.3.5 AHOLKUA: Informazio berria galdegaiaren lekuan jartzen da |
Zerrenda moduan ere ikus ditzakegu fitxak, eta han bilatu informazioa:
Zerrenda
—438 fitxa—
aditzaren aspektua: -t(z)en / -ko
aditzaren aspektua: -t(z)en, agintera / geroa
aditzaren aspektua: agintera / -ko
aditzaren aspektua: ahalera / geroa (-ko)
agurra jaso X-ren aldetik
agurtu da (gazt. despedirse)
agurtzen naiz / agurtzen zaitut, agur esan
agurtzen naiz lagunengandik (gazt. despedirse (de)) / lagunak agurtu, lagunei agur esan…
Ahalera gaztelaniazko subjuntibozko perpaus erlatiboen ordain: *gerta litezkeen kalteak.
Ahaleraren erabilera okerra (ahal izan da): Azkenean sartu ahal izan da/zen.
Ahaleraren erabilera okerra: … ahal bazenit…? / …egingo didazu…?
Ahaleraren erabilera okerra: ahal izan
(…)
Material guztia, bere hitzaurre, bibliografia, iradokizun, erabilera-ohar eta gainerakoekin, orri honetan dago. Aurrera begirako asmoez, hauxe dioskute hitzaurrean:
‘Behatokia’ izena du datutegiak. Eta, hain zuzen ere, asmo horrekin sortu dugu datu-basea: alegia, datutegia elikatzen segitzea da gure asmoa. Alde batetik, datutegia fitxa berriekin osatu nahi genuke. Beste aldetik, irrikitan gaude datutegiaren erabiltzaileen iritzi, ohar eta ekarpenak (kalko berrien adibideak, esaterako) jasotzeko, ondo asko baitakigu zer orraztu ugari dagoela fitxetan. Hain zuzen ere, horretarako jarri dugu ‘Iradokizunak’ izeneko esteka, irakurleekiko harremana bideratzeko.
31 eskutik 