Asier Larrinaga Larrazabal
Azkenaldian, asko erabiltzen dut “itzultzaile neuronala”. Neuronei asko eragin behar izaten diet hor zehar aurkitzen ditudan euskarazko testuek azpian duten gaztelaniazko bertsiora heldu eta zentzua harrapatzeko. Orain dela ez asko, kartel beilegi batzuk agertu ziren hormetan, mezu honekin: «Kontrolatzen ez duzula diozu, baina haren mobila zelatatzen duzu». Eeeee???!!! Beherago zegoen esaldiak arrastoan jarri ninduen: «Hori ere indarkeria matxista da». Argibide horrekin, nire itzultzaile neuronala mezu honetara heldu zen: «Dices que no la controlas, pero espías su móvil».
Agerian dago kanpaina instituzional horren itzulpena lar makurtu zela formara. Beharbada, edukiari leialago izango zitzaion honelako zerbait: «Ez omen zara kontrolatzailea, baina zure neskari mugikorra begiratzen diozu». Egongo da modua mezua hobeto emateko, eta merezi luke hain zabalkunde handiko testuetan neuronei apur bat gehiago eragingo bagenie.
Nik, esku artean izaten ditudan itzulpenetan / itzulpenen zuzenketetan, edukia lehenesten dut beti, baina forma eta beste alderdi batzuk deslaitu gabe. Ikus-entzunezko hedabideetan nabilelarik, kezka-iturri izaten zait hartzaileak zein oztopo aurki ditzakeen testua belarriz jasotzeko eta jaso ahala prozesatzeko. Lehengoan, irratirako iragarki hau heldu zitzaidan esku artera: «Loraldia Udako Ola gazte sormen egonaldiaren hirugarren edizioa martxan». Gaztelaniazko testuaren berri ez daukat, baina honelako zerbait izango zen: «Ya está en marcha la tercera edición de Loraldia Udako Ola, estancias creativas juveniles». Iragarkiaren euskarazko bertsio hark ulermen-traba asko sortzen dizkio hartzaileari –ni naizen hartzaile honi, behintzat, bai–, ez txikiena «Loraldia Udako Ola» izenak eragiten duena. Aditza eliditzeak ere ez du asko laguntzen.
Nik honela esatea proposatu nuen: «Hemen da Loraldia Udako Olaren hirugarren edizioa! Gazte sormen egonaldia, martxan!». Kasu honetan ere, egongo da modu hobea mezua emateko. Nolanahi ere den, ziur naiz modu hobe hori hezur-haragizko itzultzaile batek aurkituko duela; nekez itzultzaile automatiko batek.
Horregatik, hain zuzen, esango nuke itzultzaile “neuro-automatiko”ek ez dutela kezka handirik eragiten profesionalen artean lanik gabe utziko ote dituzten. Zereginak arindu, zalantza barik, baina nekez kenduko diete lana. Hala eta ere, ohartzen naiz teknologia berriok lanbidea gutxiestea ekarri dutela gizarteko sektore askotan. Destaina horren ondorio zuzena da itzulpenen prezioak –berdin dio zertarako eta norako diren– beherago eta beherago sakatzen direla. Ez dago aurreikusterik gauzak noraino helduko diren teknologiaren eskutik, baina iruditzen zait oso urrun dagoela makina batek itzultzaile neuronadun bat ordezkatuko duen eguna. Bien bitartean, gizarteari ikusarazi behar zaio zein den itzulpenen formari, edukiari eta beste alderdi batzuei bere talentua eransten dien profesionalaren balioa.
31 eskutik 